Διπλασιάστηκαν οι επισκέπτες στο Μουσείο Ηρακλείου

Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΚΛΕΦΤΟΓΙΑΝΝΗ / enet.gr

Οι ουρές που πριν από 7 χρόνια συναντούσαμε έξω από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, η εικόνα των κουρασμένων τουριστών που έχουν πιάσει «στασίδι» στο εξωτερικό περιστύλιο του περίφημου Μπαουχάους κτηρίου, που θυμίζει στα χρώματα και τις φόρμες μινωικά ανάκτορα, είναι ξανά γεγονός.

Ενα έργο που παραλίγο να γίνει το σύγχρονο γιοφύρι της Αρτας (το μουσείο σφραγίστηκε στις 13 Νοεμβρίου του 2006 για να εκσυγχρονιστεί και να επεκταθεί) επιτέλους παραδόθηκε στο κοινό έπειτα από 7 χρόνια «σιωπής». Είναι εντυπωσιακό αλλά την 1η Αυγούστου, τη μεγάλη ημέρα των θυρανοιξίων, οι επεμβάσεις τόσων ετών ήταν αόρατες στο κτίσμα του '40, που συνομιλεί πλέον με την εποχή του.

Ξανάνοιξαν οι θύρες

Λίγες μέρες πριν από το Δεκαπενταύγουστο, κοντά μιάμιση βδομάδα από την ημέρα που ξανάνοιξαν οι κανονικές θύρες, τα κορυφαία εκθέματα της προσωρινής έκθεσης, στην αίθουσα που έχει διαμορφωθεί στη βορινή πλευρά -ένα ημίμετρο-, μεταφέρθηκαν με προσοχή στον πρώτο όροφο.

Ηταν η κατάλληλη κίνηση για να ζωντανέψει με αληθινά και όχι «κουρεμένα» ωράρια (καθημερινά 8 το πρωί με 8 το βράδυ) το μουσείο-πόλος έλξης, που υπήρξε το δεύτερο σε επισκεψιμότητα μουσείο της χώρας και παραμένει αυτό με τις σημαντικότερες διεθνώς μινωικές αρχαιότητες.

Οι επισκέπτες διπλασιάστηκαν με το «καλημέρα σας». Ενώ η προσωρινή έκθεση με τα «αστέρια» των μινωικών ευρημάτων προσείλκυε 600-800 άτομα την ημέρα, το κατώφλι του μουσείου άρχισαν να περνάνε 1.600-1.800 άτομα. Καθημερινά. Και η τάση είναι ανοδική. Και πάλι ένα δείγμα μπορούν να δουν, όμως, οι επισκέπτες σε ό,τι αφορά το μινωικό πολιτισμό.

Εχει ακόμα δρόμο (ώς τις αρχές του 2014 έχει βάλει deadline ο διευθυντής του Γιώργος Ρεθυμνιωτάκης) ώσπου να ξαναβρεθούν σε προθήκες, με το νέο μουσειολογικό κα επιστημονικό σχεδιασμό τους, εκατοντάδες από τα περίπου 18.000 εκθέματα από όλες τις περιόδους της κρητικής προϊστορίας και ιστορίας, που καλύπτουν περίπου 5.500 χρόνια, από τη νεολιθική εποχή μέχρι τους ρωμαϊκούς χρόνους.

Τον Οκτώβριο του 2009 είχαν κάνει αίσθηση οι εκκλήσεις του δημάρχου Ηρακλείου Γ. Κουράκη προς τον Π. Γερουλάνο, να δοθεί μια λύση και το έργο να ολοκληρωθεί. Οι εργασίες της ανακαίνισης-επέκτασης του μουσείου, που έδειχναν να μην τελειώνουν, «ξεσκάλωσαν» από το ΥΠΠΟ το 2010, με τα χορηγία των απαραίτητων 250.000 ευρώ για τη μουσειογραφική μελέτη που εκκρεμούσε. Την επόμενη χρονιά μέσω ΕΣΠΑ ο προϋπολογισμός του μουσείου έφτασε τα 8 εκατ. Πίσω από τις κλειστές για το κοινό αίθουσες του ισογείου οι εργασίες συνεχίζονται πυρετωδώς.

Σήμερα, που αισίως η επέκταση ολοκληρώθηκε και ο πρώτος όροφος είναι επισκέψιμος, τι αντιμετωπίζει κανείς; Μια εμπεριστατωμένη επιστημονικά επανέκθεση μέρους της μόνιμης συλλογής των αρχαιοτήτων των γεωμετρικών, αρχαϊκών, κλασικών, ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων από διάφορα μέρη της Κρήτης.

Και μια ανέμπνευστη προσωρινή επανέκθεση των μινωικών highlights.

Ολα και μόνον στον πρώτο ορόφο. Είναι δυνατό οι θεές των Οφεων να είναι όμως «ριγμένες» σε ένα ντουλάπι-βιτρίνα που ανοίγουν τα φύλλα του, σαν ένα οποιοδήποτε εύρημα; Ανάλογη είναι η τύχη και του Δίσκου της Φαιστού. Η αίθουσα από την οποία οι επισκέπτες δεν ξεκολλάνε είναι στημένη με παραταγμένες ντουλαπιέρες. Μας παρηγορεί το γεγονός ότι η κατάσταση είναι προσωρινή.

Η περιήγηση ωστόσο ξεκινά με την ωραιότερη -και μονιμότατη- αίθουσα της μερικής επανέκθεσης, αυτή των μινωικών τοιχογραφιών (Οι μινωικές τοιχογραφίες, ο κόσμος της ανακτορικής αυλής και ο κόσμος της φύσης, είναι ο θεματικός τίτλος) με την τοιχογραφία της Παριζιάνας και των Ταυροκαθαψίων σε κεντρική θέση.

Μια «εισαγωγή» εξαιρετικά ευχάριστη, που ωστόσο προδίδει το πρόβλημα στη μελέτη του φωτισμού. Οι προβολείς δημιουργούν αντανακλάσεις στα τζάμια, ορατούς ακόμα και όταν βρίσκεσαι στην «κατάλληλη» γωνία θέασης.

Ακολουθεί ο στενός χώρος μινωικών ευρημάτων ήδη από τη νεολιθική (6800-3200 π.Χ.) και την προανακτορική περίοδο (3200-2000 π.Χ.), τον οποίο διαδέχονται οι αίθουσες όπου αποτυπώνεται η σοβαρή επιστημονική δουλειά που έχει γίνει, αφού συνδέονται με γερές θεματικές γέφυρες η κλασική, η ελληνιστική και η ρωμαϊκή περίοδος. Ο επισκέπτης συναντά γκρουπαρισμένες θεματικά, κάτω από μπλε «υποτίτλους», εκφάνσεις της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής, της λατρείας, των ταφικών συνηθειών. Ο θάνατος και ο τρόπος αντιμετώπισής τους έχουν περίοπτη θέση. Κάτι που αποδεικνύει και η πολύ προσεγμένη στο στήσιμό της αίθουσα με τη μονολεκτική θεματική «Νεκροταφεία», με επιμέρους υποενότητες, μεταξύ άλλων τις εξής: αντικατοπτρισμοί ζωής στο τοπίο του θανάτου και συμβολισμοί θανάτου.

Στην αίθουσα Πόλεις και ιερά, η οποία επίσης εκτείνεται από τον 5ο αιώνα π.Χ. έως τον 4ο αιώνα μ.Χ. (καλύπτοντας μια τεράστια χρονική περίοδο), στις επιμέρους ενότητες συναντάς δίπλα στον πόλεμο την ειρήνη: από την καταστροφή των πόλεων, οδηγείσαι στην ιδιωτική ζωή και στα δημόσια θεάματα. Σε ελάχιστα τετραγωνικά μέτρα έχεις διαγράψει τον κύκλο του ανθρώπινου βίου.

Το κατευόδιο του πρώτου ορόφου είναι τα ιερά από τη γεωμετρική ώς την κλασική περίοδο, με έμφαση και στην αρχαϊκή.

Πολλές εκκρεμότητες

Την επομένη της Παναγίας το σύστημα των aircondition του μουσείου, ολοκαίνουργιο και υπερσύγχρονο, κατέρρευσε και οι επισκέπτες στις αίθουσες έσταζαν. Οι ανεμιστήρες οροφής στριφογύριζαν εις μάτην. Προκειμένου να δροσιστούν, μέχρι το πρόβλημα να αποκατασταθεί, αδυνατούσαν να βρουν κάτι εντός του κτηρίου. Τα κυλικείο ακόμη δεν λειτουργεί. Πολλές είναι οι εκκρεμότητες.

«Εγώ κοιτάζω το μέλλον. Στόχος μου είναι αρχή του 2014 να είναι τα πάντα έτοιμα», διευκρινίζει ο κ. Ρεθυμνιωτάκης. Ανέλαβε τα καθήκοντα του διευθυντή του μουσείου πριν από δυόμισι χρόνια. «Η ολική επανέκθεση των σημαντικότερων ευρημάτων που έχει στην κατοχή του το μουσείο απαιτεί χρόνο. Διότι τίποτα δεν θα είναι ατάκτως σπαρμένο, αλλά ενταγμένο σε ενότητες. Ηδη είδατε μια αφήγηση πλήρη».