«Πρόληψη- Θεραπεία- Επανένταξη»

Βασικά Σημεία Τοποθέτησης του Λευτέρη Αυγενάκη

κατά την Συζήτηση του Σχεδίου Νόμου περί Ναρκωτικών

του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

«Είναι πολύ σημαντικό  το νομοσχέδιο, το οποίο συζητάμε σήμερα καθώς συνιστά μία πραγματική και ουσιαστική μεταρρύθμιση του  Κώδικα νόμων για τα ναρκωτικά. Για  πρώτη φορά γίνεται μια σοβαρή προσπάθεια να αποδοθεί νομοθετικά η κοινωνική πραγματικότητα των ναρκωτικών, διακρίνοντας έτσι την εγκληματικότητα του διακινητή των ναρκωτικών, που λειτουργεί με σκοπό την κερδοφορία και αυτή του εξαρτημένου χρήστη, για την εξασφάλιση της δόσης του.

Στην Ελλάδα ο αριθμός  των θανάτων που επισήμως συνδέονται με τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, ανέρχεται σε περίπου 300 άτομα κατ΄ έτος, ενώ το 40% των παραβατών που  βρίσκονται στις φυλακές αφορά καταδίκες  που σχετίζονται άμεσα με τα ναρκωτικά.

Οι δυσμενείς συνέπειες  αυτού του φαινομένου, κατατάσσονται  σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Αφενός στο γεγονός ότι πλήττουν την  υγεία και μπορεί να φθάσουν μέχρι  το θάνατο και αφετέρου δημιουργούν  μια σειρά από παραμέτρους  σε κοινωνικό και ψυχολογικό επίπεδο που ευνοούν την περαιτέρω ανάπτυξη της εγκληματικότητας και προσφέρουν ευνοϊκές συνθήκες για το οργανωμένο έγκλημα.

Η παρούσα μεταρρύθμιση διέπεται από την αυστηρή καταστολή  των βαρύτερων και οργανωμένων  μορφών διακίνησης, με προσεκτικό διαχωρισμό από τις ελαφρύτερες περιπτώσεις. Επίσης γίνεται μια διάκριση και διαβάθμιση των σχετιζόμενων με τα ναρκωτικά εγκλημάτων, ώστε να αποφεύγονται οι δυσανάλογα βαριές ή ευνοϊκές μεταχειρίσεις και διευκολύνεται η ουσιαστική εφαρμογή των μέτρων και θεσμών της απεξάρτησης, σε αντίθεση με την μέχρι τώρα νοοτροπία εγκλεισμού στις φυλακές. Τέλος, και πολύ σημαντικό είναι ότι διατηρείται η ποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών ουσιών όσο και των πράξεων που σχετίζονται με τη χρήση, κατοχή, προμήθεια κλπ.

Ως τώρα η σύλληψη ενός προσώπου που κατείχε ποσότητα ναρκωτικών ουσιών στο όχημά του σήμαινε την άσκηση ποινικής δίωξης για κατοχή και μεταφορά ναρκωτικών ουσιών, ενώ οι εισαγγελείς έσπευδαν να συμπληρώσουν στην δίωξη, που πουθενά δεν υπήρχε στον νόμο, ό,τι η συγκεκριμένη μεταφορά και κατοχή ναρκωτικών ουσιών δεν προορίζονταν για την ατομική χρήση του δράστη αλλά ουσιαστικά προορίζονταν για εμπορία. 

Για πρώτη φορά γίνεται  προσπάθεια απόδοσης του σωστού ορισμού  της διακίνησης των ναρκωτικών ουσιών, με τρόπο σαφή και ουσιαστικό που καλύπτει τις περισσότερες μορφές δράσεις επάνω στο έγκλημα. Επίσης, πολύ σημαντική είναι πια η διάκριση ανάμεσα στην προμήθεια ναρκωτικών για ίδια χρήση, στην μικροδιακίνηση μεταξύ χρηστών με σκοπό την εξασφάλιση της ίδιας δόσης.

Χωρίς νομικές αυθαιρεσίες και ακροβατισμούς θα μπορεί η Δικαιοσύνη να μιλά απευθείας για μια πράξη ουσιαστικά εγκληματική, είτε τη διακίνηση ναρκωτικών ουσιών, είτε οποιαδήποτε άλλη αξιόποινη πράξη σχετιζόμενη με τα ναρκωτικά, επιλύοντας μεταξύ άλλων και τα υφιστάμενα νομικά ζητήματα.

Συγχρόνως, με το νέο νόμο, θεσπίζονται  μορφές διακεκριμένες του εγκλήματος της διακίνησης, σε ιδιαίτερα διακεκριμένες περιπτώσεις. Ο δράστης τιμωρείται με ισόβια κάθειρξη ή με πρόσκαιρη κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών, και χρηματική ποινή από 50 έως 600 χιλιάδες ευρώ, όταν η πράξη του αφορά ναρκωτικά που προκαλούν βαριά σωματική βλάβη, είτε προκάλεσαν σε τρίτο ή προκάλεσαν βαριά σωματική βλάβη στην υγεία πολλών και όταν ενήλικος προσπαθεί να προκαλέσει τη χρήση ναρκωτικών από ανήλικο. Ακόμη για άλλες διακεκριμένες πράξεις, που σχετίζονται με εμπορία, διακίνηση με προσδοκώμενο όφελος άνω των 75.000€, και μετέρχεται κατά την τέλεση των πράξεών ή προς το σκοπό διαφυγής του τη χρήση όπλων, επιβάλλονται ποινές ισόβια κάθειρξης και χρηματική ποινή έως 1 εκατομμύριο.

Επιπλέον το παρόν Νομοσχέδιο έχει πλαισιωθεί και από μια σειρά από άλλες διατάξεις, οι οποίες αφορούν Κώδικες. Θέλω να επισημάνω σε αυτό το σημείο την ορθότητα της διάταξης του άρθρου 61. Είναι μια πολύ σωστή διάταξη σε ότι αφορά την τροποποίηση του αστικού κώδικα. Γιατί πράγματι εδώ, νομοθετείται μια άποψη η οποία έχει επικρατήσει πια στο χώρο της θεωρίας, αλλά και στο χώρο της νομολογίας ότι στην περίπτωση κατά την οποία έχει κηρυχθεί η υπερήμερος του εργοδότη ως προς στην αποδοχή της εργασίας, καθίσταται αγώγιμο δικαίωμα, από την πλευρά του εργαζομένου, να έρθει και να απαιτήσει την πραγματική του απασχόληση. Είναι πολύ σημαντικό αυτό. Και είναι πολύ σημαντικό, σε μια εποχή που πραγματικά τα εργασιακά δικαιώματα δοκιμάζονται.

Σε γενικές γραμμές θεωρώ, ότι  πρόκειται για ένα σωστά μελετημένο και μετρημένο νομοθέτημα, που στηρίζεται στην αντεγκληματική πολιτική με κέντρο τη θεραπευτική εκδοχή. Αυτή είναι μια βασική αρχή. Ακόμη διέπεται από το τρίπτυχο πρόληψη- θεραπεία- επανένταξη του χρήστη, που προέχει σε σχέση με την παράμετρο, ποινές για τη χρήση. Ενώ παράλληλα συγκεντρώνονται όλες οι μορφές αδικημάτων υπό την έννοια «ομπρέλα», «διακίνηση» και αρκετές ορολογικές και εννοιολογικές  αποσαφηνίσεις.

Το παρόν νομοσχέδιο αφενός μεν  διακρίνει τα αδικήματα του νόμου  περί ναρκωτικών στην πραγματική τους βάση και τα τυποποιεί ανάλογα με την απαξία και την επικινδυνότητά τους, και αφετέρου προσανατολίζει το δικαιϊκό και σωφρονιστικό σύστημα που σχετίζεται με τη μάστιγα των ναρκωτικών, στην πρόληψη και στην θεραπεία απεξάρτησης από τα ναρκωτικά».